რატომ არის დიაბეტი ასე გავრცელებული საქართველოში?

საქართველოში, ისევე როგორც სხვა ქვეყნებში, არსებობს მთელი რიგი დაავადებები, რომლებიც ყველაზე მეტად გვხვდება მოსახლეობაში. ყველაზე გავრცელებული დაავადებები დაკავშირებულია ცხოვრების წესთან, დიეტასთან და ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობასთან.

მათ მიეკუთვნება: დიაბეტი, განსაკუთრებით მე-2 ტიპის დიაბეტი.

რატომ არის დიაბეტი ასე გავრცელებული საქართველოში?

1. კვების ტრადიციები:

○ ქართული სამზარეულო მდიდარია ნახშირწყლებითა და ცხიმებით: პური, ხაჭაპური, ლობიანი, ტკბილეული.

○ ალკოჰოლის, განსაკუთრებით ღვინის აქტიური მოხმარება, რომელიც ასევე ზრდის სისხლში შაქრის დონეს.

○ ახალი ბოსტნეულის და მარცვლეულის ნაკლებად მოხმარება.

2. ნაკლებად აქტიური ცხოვრების წესი:

○ ქალაქებში, განსაკუთრებით თბილისში, ადამიანები ხშირად უმოძრაო ცხოვრების წესს მისდევენ, რაც ხელს უწყობს წონის მატებასა და ინსულინისადმი მგრძნობელობის დაქვეითებას.

3. სიმსუქნე:

○ სამედიცინო კვლევების მიხედვით, საქართველოში ჭარბწონიანთა რიცხვი იზრდება. ეს არის დიაბეტის განვითარების ერთ–ერთი მთავარი რისკფაქტორი.

4. პრევენციისა და განათლების ნაკლებობა:

○ შეზღუდული წვდომა ინფორმაციაზე ჯანსაღი კვებისა და დიაბეტის პრევენციის შესახებ.

○ რეგულარული სამედიცინო შემოწმების ჩვევის ნაკლებობა.

5. გენეტიკური მიდრეკილება:

○ შაქრიანი დიაბეტი ქართულ ოჯახებში ხშირია, რაც ზრდის დაავადების მემკვიდრეობის ალბათობას.

6. ქრონიკული სტრესი და სოციალური ფაქტორები:

○ ეკონომიკური სირთულეები, სტრესისა და შფოთვის მაღალი დონე მოსახლეობაში.

○ სტრესი გავლენას ახდენს ჰორმონალურ ბალანსზე, რაც ზრდის დიაბეტის რისკს.

7. სამედიცინო მომსახურებაზე შეზღუდული ხელმისაწვდომობა რეგიონებში:

○ სოფლად დიაბეტის დიაგნოსტიკა და მკურნალობა რთულია სპეციალისტებისა და აღჭურვილობის ნაკლებობის გამო.

8. ფიზიკური აქტივობის დაბალი დონე ტრადიციულ კულტურაში:

○ ისტორიულად ქართულ კულტურაში სპორტს და ფიზიკურ აქტივობას ზრდასრულების ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი ადგილი არ ეკავა.

9. მზარდი ურბანიზაცია:

○ ქალაქების ზრდასთან ერთად იზრდება სწრაფი კვებისა და შაქრის შემცველი საკვების ხელმისაწვდომობა.

როგორ აისახება ეს ერის ჯანმრთელობაზე?

ეს ფაქტორები ხელს უწყობს დიაბეტის შემთხვევების ზრდას ქვეყანაში, რაც იწვევს გართულებების მატებას, ცხოვრების ხარისხის დაქვეითებასა და ჯანდაცვის ხარჯების ზრდას.

_________________________________________________ 

დიაბეტის გართულებები

უკონტროლო დიაბეტმა შეიძლება გამოიწვიოს:

• სისხლძარღვების დაზიანება (გულის შეტევა, ინსულტი);
• მხედველობის დაკარგვა (დიაბეტური რეტინოპათია);
• თირკმელების დაავადებები (ნეფროპათია);
• ჭრილობის ცუდი შეხორცება (დიაბეტური ტერფი).

როგორ ავიცილოთ თავიდან დიაბეტი?

• ჯანსაღი კვება:

○ გაზარდეთ უჯრედისის მიღება (ბოსტნეული, ხილი დაბალი გლიკემიური ინდექსით, პროდუქცია მთლიანი მარცვლისგან).

○ მოერიდეთ მარტივ ნახშირწყლებს (ტკბილეული, თეთრი პური, ნამცხვრები, კარტოფილი).

○ მიირთვით ცილები და ჯანსაღი ცხიმები (თევზი, თხილი, ავოკადო, ზეითუნის ზეთი).

○ აკონტროლეთ პორციების ზომა გადაჭარბებული კვების თავიდან ასაცილებლად.

2. ფიზიკური აქტივობა:

○ რეგულარული აერობული ვარჯიში (სიარული, სირბილი, ცურვა) კვირაში მინიმუმ 150 წუთი.

○ ძალისმიერი ვარჯიში ინსულინის მგრძნობელობის გასაუმჯობესებლად.

1. წონის კონტროლი:

○ წონის 5-10%-ით დაკლებაც კი მნიშვნელოვნად ამცირებს დიაბეტის რისკს.

• რეგულარული გამოკვლევები:

○ შეამოწმეთ სისხლში შაქრისა და გლიკოზირებული ჰემოგლობინის (HbA1c) დონე, განსაკუთრებით თუ გაქვთ რისკ–ფაქტორები.

○ აკონტროლეთ არტერიული წნევა და ქოლესტერინის დონე.

• მავნე ჩვევებზე უარის თქმა:

○ ალკოჰოლის მოხმარების შეზღუდვა.

○ მოწევის სრული შეწყვეტა.

• სტრესის მართვა:

○ იოგა, მედიტაცია, ფსიქოლოგიური დახმარება.

• განათლება და ცნობიერების ამაღლება:

○ პროდუქტის ეტიკეტების შესწავლა.

○ ტრენინგებზე დასწრება და კონსულტაციები დიეტოლოგთან ან ექიმთან.