დეპრესია

მოსახლეობის დაახლოებით 3,8% განიცდის დეპრესიას, მათ შორის მოზრდილების 5% (კაცების 4% და ქალების 6%) და 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანების 5,7%. მსოფლიოში დაახლოებით 280 მილიონი ადამიანი განიცდის დეპრესიას. დეპრესიის გავრცელება დაახლოებით 50%-ით მეტია ქალებში, ვიდრე მამაკაცებში.

დეპრესია არის საერთო ფსიქიკური აშლილობა, რომლის ძირითადი ნიშნებია: განწყობის მდგრადი დაქვეითება, მეხსიერებისა და კონცენტრაციის პრობლემები და მინიმალური ფიზიკური აქტივობა.

მიზეზები

ნებისმიერი სქესის პაციენტებში აფექტური აშლილობის რისკის ფაქტორებია:

• ძალიან მაღალი ან უკიდურესად დაბალი ფინანსური მდგომარეობა;
• შთამბეჭდაობა, ეჭვიანობა, სტრესისადმი სუსტი წინააღმდეგობა;
• დაბალი თვითშეფასება, მიდრეკილება თვითგვემისკენ;
• პესიმისტური შეხედულება ცხოვრებაზე;
• მაღალი ფსიქოემოციური სტრესი პროფესიულ საქმიანობაში;
• რთული ბავშვობა, გადატანილი ფსიქოტრავმული სიტუაციები ნორჩ ასაკში;
• მშობლების განქორწინება ან ერთ-ერთი მათგანის დაკარგვა, აღზრდა არასრულ ოჯახში, ბავშვთა სახლში;
• ფსიქიკური ან ნევროზული აშლილობის, დამოკიდებულებების არსებობა ნათესავებში;
• მარტოობა, მხარდაჭერის ნაკლებობა ოჯახურ და სოციალურ გარემოში;
• ქვეყანაში ეკონომიკური და პოლიტიკური არასტაბილურობა;
• ჰორმონალური დონის ფიზიოლოგიურად განსაზღვრული ცვლილებები – პუბერტატის პროცესი, მშობიარობის შემდგომი პერიოდი, მენოპაუზა.

სხვადასხვა ორგანოების დაავადებებს შეიძლება ახლდეს დეპრესიაც. ისინი იყოფა შემდეგ ჯგუფებად:

1. გულ-სისხლძარღვთა სისტემის პათოლოგიები – მიოკარდიუმის ინფარქტი, ჰიპერტენზია, სისხლის მიმოქცევის უკმარისობა, გულის რითმის დარღვევა.
2. ტვინის დაზიანება ინსულტის, ნეიროინფექციის ან თავის ტრავმის გამო.
3. ენდოკრინული დარღვევები – შაქრიანი დიაბეტი, ფარისებრი ჯირკვლის ჰიპერ- ან ჰიპოფუნქცია.
4. საჭმლის მომნელებელი სისტემის დარღვევები – ღვიძლის ციროზი, კოლიტი.
5. რევმატული დაავადებები ხანგრძლივი ტკივილის სინდრომით – რევმატიზმი, შემაერთებელი ქსოვილის სისტემური დაზიანება, ართრიტი.
6. ონკოლოგიური პროცესები, განსაკუთრებით ავთვისებიანი წარმონაქმნები.

სიმპტომები

დაავადების ძირითადი გამოვლინებები გაერთიანებულია სახელწოდებით „დეპრესიული ტრიადა“ და მოიცავს:

• განწყობის მდგრადი დაქვეითება, სასოწარკვეთა, სევდა, უიმედობის განცდა რამდენიმე კვირის და თვეების განმავლობაშიც კი;
• აზროვნების შენელება, ინფორმაციის დამახსოვრებისა და ანალიზის პრობლემები, საკუთარ განცდებზე კონცენტრირება;
• აქტივობის დაქვეითება, შენელება, მოდუნება, ერთსა და იმავე პოზაში ხანგრძლივად ყოფნა.

მკურნალობის მეთოდები

დეპრესიის მკურნალობა მოიცავს:

• მედიკამენტური მკურნალობის შემუშავება ხდება პაციენტის მდგომარეობის, წინა კურსებზე რეაგირებისა და გვერდითი ეფექტების რისკის გათვალისწინებით. ანტიდეპრესანტები თრგუნავენ გარკვეული ჰორმონების მოქმედებას, რომლებიც ხელს უწყობენ დეპრესიული მდგომარეობის განვითარებას და ორგანიზმში ჰორმონალური ბალანსის აღდგენას.
• შემანარჩუნებელი მკურნალობა გულისხმობს სპეციალისტთან რეგულარულ ვიზიტს მკურნალობის შედეგების მონიტორინგის, არჩეული კურსის კორექტირების, საჭირო განმარტებების მისაღებად და ა.შ.
• გავლენის დამატებითი მეთოდები: ფსიქოთერაპია, ფოტოთერაპია, ელექტროშოკური თერაპია, ტვინის ღრმა სტიმულაციის მეთოდები და ა.შ.

იმ პირობით, რომ მოხდება სპეციალისტის ყველა რეკომენდაციის დაცვა და კურსის დასრულება, სტაბილური დადებითი შედეგების მიღწევა შესაძლებელია რამდენიმე კვირაში, რაც, იმავდროულად, შეამცირებს დეპრესიული მდგომარეობის განმეორების რისკს.

პროფილაქტიკა

დეპრესიის პრევენციის ერთ-ერთი მთავარი ასპექტია ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა. რეგულარულმა ვარჯიშმა, დაბალანსებულმა დიეტამ და საკმარისმა ძილმა შეიძლება დადებითად იმოქმედოს ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე და შეამციროს დეპრესიის რისკი. ასევე მნიშვნელოვანია, დრო დაუთმოთ თქვენს ჰობისა და აქტივობებს, რომლებსაც სიხარული და კმაყოფილება მოაქვთ.

დაავადების პრევენციაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ჯანსაღი ურთიერთობების შენარჩუნება საყვარელ ადამიანებთან და ოჯახთან. მეგობრებთან ურთიერთობასა და მათ მხარდაჭერას შეუძლია მოხსნას სტრესი, აარიდოს იზოლაცია და გააუმჯობესოს ადამიანის ფსიქიკური კეთილდღეობა.