ტვინის დაბერების ფაქტორები

კვლევამ დაადგინა ძირითადი ფაქტორები, რომელიც ტვინის დაბერებას იწვევს

ჟურნალ Nature Aging-ში გამოქვეყნებულმა ბოლო კვლევამ ადამიანის სისხლში 13 სახეობის ცილა გამოავლინა, რომელთანაც დაკავშირებულია ტვინის დაბერება. ამ ცილებმა შეიძლება მნიშვნელოვანი მინიშნებები მოგვცეს იმის შესახებ, რომ ტვინი ბერდება და რა დროს იქნება ჩარევა ყველაზე ეფექტური. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ამ ცილების დონის ცვლილებები პიკს აღწევს კრიტიკულ ასაკში: 57, 70 და 78 წელი. შესაძლოა, ამ დასკვნებმა შესაძლებლობა მოგვცეს სამომავლოდ ასაკთან დაკავშირებული ტვინის დაავადებების პრევენციისა და მკურნალობისკენ მივმართოთ ძალისხმევა. 2050 წლისთვის, 65 წელს გადაცილებული ადამიანების რიცხვი, მთელ მსოფლიოში სავარაუდოდ, 1,5 მილიარდს გადააჭარბებს. მოსახლეობის ასაკის მატებასთან ერთად, ტვინის დაბერებასთან დაკავშირებული პროცესების დადგენა სულ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება.

მიზეზებად, რის გამოც ტვინი უფრო სწრაფად ბერდება, ითვლება:

• თავის ტვინის ტრავმული დაზიანებები, ერთჯერადად მიღებული ნაკლებად, ვიდრე განმეორებითი;
• თავის ტვინისა და მისი გარსების წარსულში გადატანილი ინფექციური დაავადებები, ქრონიკული ინფექციები;
• კოგნიტური ფუნქციების ვარჯიშის ნაკლებობა, საყოფაცხოვრებო ან სამუშაო რუტინა, თვითგანვითარების სტაგნაცია;
• ფსიქიატრიული დაავადებები, რომელიც ექიმი-ფსიქიატრის მკურნალობის გარეშე მიმდინარეობს;
• შინაგანი ორგანოებისა და სისტემების მძიმე დაავადებები, როგორიცაა დიაბეტი, ათეროსკლეროზი და სხვა.

როგორ შევანელოთ ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები

არსებობს ორი გზა: ცხოვრების წესის შეცვლა და სწავლა. კვლევებმა აჩვენა, რომ ჭარბი წონის მქონე ადამიანებში, ვინც შაქარსა და ტკბილ გაზიან სასმელებს რეგულარულად მიირთმევს, ტვინის დაბერება 10 წლით ადრე ხდება. ვადის გადასაწევად, საჭიროა ცხოვრების წესის კორექცია – სხეულის წონის ნორმალიზება და შაქრის ყოველდღიური მიღების შემცირება.

მკვლევარები ამბობენ, რომ ადამიანების ტვინი უფრო ნელა ბერდება:

• რეგულარული ფიზიკური აქტივობის დროს: სირბილი, ფეხბურთის თამაში, ცურვა, სატრენაჟორო დარბაზში ვარჯიში
• მუდმივი ინტელექტუალური აქტივობისა და დატვირთვის დროს: წიგნების კითხვა, თავსატეხების ამოხსნა, ლექსების წერა, უცხო ენების სწავლა.
• სოციალური აქტივობის დროს:
• მუზეუმებში სიარული, მეგობრებსა და ნათესავებთან რეგულარული ურთიერთობა, მოგზაურობა.
• სტრესის მართვის უნარები,
• ჯანსაღი კვება, დღე-ღამეში
• მინიმუმ 7-8 საათის განმავლობაში ძილი.

მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს

ტვინის დაბერების პირველი ნიშნები 30 წლის შემდეგ ჩნდება

ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები ბუნებრივი ფიზიოლოგიური პროცესია და არა დაავადება.

მისი მიზეზებია: ოქსიდაციური სტრესი, დემიელინიზაცია და სინაფსური სიმკვრივის დაქვეითება, რაც იწვევს ტვინის ნივთიერების შემცირებას

• ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებები ვლინდება ფსიქიკური პროცესების თანდათანობითი გაუარესებით: აზროვნება, მეხსიერება, ყურადღება, ორიენტაცია.
• ტვინის დაბერების შენელება შესაძლებელია ფიზიკური აქტივობით, სწორი კვებითა და რეგულარული ინტელექტუალური აქტივობით.