ყველაფერი ფსორიაზის შესახებ

ფსორიაზი — ქრონიკული აუტოიმუნური დაავადებაა, რომელიც იწვევს კანის ზედაპირზე წითელი, ქერცლიანი ლაქების გამოჩენას. მათ ხშირად მოიხსენიებენ, როგორც ფუფხებს.

ფსორიაზი არ არის გადამდები – ეს აუტოიმუნური დაავადებაა და არა ინფექციური.

ფსორიაზი ხასიათდება კანის ანთებით, აგრეთვე იმ უჯრედების (კერატინოციტების) არანორმალურად სწრაფი ზრდით და აქერცვლით, რომლებიც ქმნის რქოვანას, ეპიდერმისს. ჩვეულებრივ, ის მთლიანად განახლდება ერთი თვის განმავლობაში, მაგრამ ფსორიაზის მქონე ადამიანებში ეს პროცესი ბევრჯერ დაჩქარებულია და საშუალოდ 3-4 დღეში მიმდინარეობს.

რამდენად გავრცელებულია ფსორიაზი

ფსორიაზი ყველაზე ხშირად აწუხებს 15-35 წლის ადამიანებს, მაგრამ ზოგადად დაავადება ნებისმიერ ასაკში შეიძლება გამოვლინდეს. პათოლოგიის დაწყების პირველი პიკი ხდება 15-20 წლის ასაკში, მეორე — 55-60 წლის ასაკში.

ფსორიაზის სახეობები

მრავალი ქრონიკული დაავადების მსგავსად, ფსორიაზს განასხვავებენ სტადიის, სიმძიმისა და გამოვლინების ფორმის მიხედვით.

ფსორიაზის სიმპტომები

ფსორიაზის გამოვლინებები განსხვავდება დაავადების ტიპისა და მისი სიმძიმის მიხედვით.

ფსორიაზის საერთო სიმპტომები და ნიშნებია:

წითელი, ამობურცული, აქერცლილი ლაქები კანზე;

ქავილი ანთებისა და აქერცლის არეში;

ფრჩხილების ცვლილებები: მკაფიო ნაჭდევები, ფირფიტის გასქელება და მსხვრევა, მისი დაშორება;

სახსრების ტკივილი (ზოგჯერ).

ზუსტი დიაგნოზისთვის საჭიროა დაუკავშირდეთ ამ პროფილის სპეციალისტს — დერმატოლოგს.

ფსორიაზის  განვითარების მექანიზმი

ფსორიაზი აუტოიმუნური დაავადებაა.

ყველა აუტოიმუნური პათოლოგია დაკავშირებულია იმუნური სისტემის ფუნქციონირების შეცდომასთან. ჩვეულებრივ, ის „სკანირებს“ სხეულს მთელი დღე-ღამის განმავლობაში და ეძებს პათოგენურ უჯრედებს უცხო ცილის მოლეკულებით, რომელთაც განასხვავებენ სხეულისთვის დამახასიათებელი „ნორმალური“ უჯრედებისგან.

ფსორიაზის მიზეზები

ფსორიაზის განვითარების ზუსტი მიზეზები ჯერ ბოლომდე არ არის შესწავლილი. თუმცა, ბევრი კვლევის თანახმად, ფსორიაზის განვითარება დაკავშირებულია როგორც გენეტიკასთან, ასევე ცხოვრების წესთან, თანმხლებ დაავადებებსა და არასასურველ გარემო ფაქტორებთან.

გენეტიკა

დაავადება ხშირად მშობლებისგან შვილებს მემკვიდრეობით გადაეცემა.

ცხოვრების წესი

ითვლება, რომ კანის მუდმივი დაზიანება, ხშირი ხახუნი, მზის დამწვრობა და გადაცივება შეიძლება გახდეს დაავადების განვითარების გამომწვევი მიზეზი. მით უმეტეს, თუ არსებობს მემკვიდრეობითი მიდრეკილება გენეტიკური მარკერის HLA-Cw6 ან ფსორიაზით დაავადებული ახლო ნათესავების სახით.

სხვა რისკ ფაქტორებს მიეკუთვნება მუდმივი სტრესი, ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება და მოწევა — ეს ყველაფერი საზიანო გავლენას ახდენს მეტაბოლიზმზე, შინაგანი ორგანოების ფუნქციონირებასა და იმუნურ სისტემაზე.

თანმდევი პათოლოგიები

სტრეპტოკოკული ინფექციის შემდეგ შეიძლება გამოჩნდეს ფსორიაზის ზოგიერთი სახეობა, როგორიცაა წვეთისებრი ფსორიაზი.

ასევე, აუტოიმუნური დაავადებების მქონე ადამიანებში იზრდება პათოლოგიის განვითარების რისკი. ესენია, მაგალითად, 1-ლი ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, კრონის დაავადება, სისტემური წითელი მგლურა და რევმატოიდული ართრიტი.

ასეთი დაავადებების დროს ირღვევა იმუნური სისტემის ზოგადი მექანიზმი: ის აღიქვამს ზოგიერთ საკუთარ უჯრედს, როგორც უცხოს, რეაგირებს ანთებით და ანადგურებს მათ. შესაბამისად, იზრდება რისკი იმისა, რომ ის შეცდომით შეიყვანს სხვა უჯრედებს „შავ სიაში“.

ფსორიაზის მკურნალობა

თუ კანის დაზიანებული უბანი მცირეა, პაციენტებს ენიშნებათ კორტიკოსტეროიდული კრემები ან მალამოები ადგილობრივი გამოყენებისთვის. ისინი თრგუნავენ ანთებას და ამცირებენ დაავადების გამოვლინებებს.

გარდა ამისა, ექიმმა შეიძლება დანიშნოს A ან D ვიტამინის ადგილობრივი ანალოგები. ასეთი პრეპარატები ათავისუფლებს ანთებას, აჩქარებს კანის რქოვანა შრის აქერცვლას და ანელებს ფსორიაზული ლაქების ზრდას. ასევე რეკომენდებულია კანის დამატენიანებელი საშუალებების გამოყენება სააფთიაქო დერმატოკოსმეტიკური ხაზებიდან.

ფსორიაზის პროფილაქტიკა

არ არსებობს კონკრეტული პრევენცია, რომელიც ხელს უშლის ფსორიაზის განვითარებას.

ზოგადად, რეკომენდირებულია ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვა: უარის თქმა ალკოჰოლსა და მოწევაზე, ვარჯიში და ჯანსაღი და დაბალანსებული კვება.

ადამიანები, რომელთა ახლობლებსაც აწუხებთ ფსორიაზი, მეტი ყურადღება უნდა მიაქციონ კანს: რეგულარულად დაატენიანონ იგი, მოერიდონ ჰიპოთერმიას, მზეზე ხანგრძლივ ყოფნას და სოლარიუმებს. ტატუირება არ არის რეკომენდებული მათთვის, ვისაც ფსორიაზისადმი მემკვიდრეობითი მიდრეკილება აქვს.

პროგნოზი

ფსორიაზი არის ქრონიკული პათოლოგია, როგორც ყველა აუტოიმუნური დაავადება. ფსორიაზის სრულად განკურნება შეუძლებელია.

თუმცა დროული და სწორად შერჩეული მკურნალობით პაციენტს შეუძლია მიაღწიოს ხანგრძლივ რემისიას — დაავადების უსიმპტომო პროგრესირების პერიოდს.