რაული მხოლოდ 20 დღის იყო, როდესაც მაღალი სიცხის გამო, ძლიერი კრუნჩხვები დაემართა. სოფელში ექიმი არ იყო და სანამ ბავშვი რაიონულ ცენტრში გადაიყვანეს, დამბლა დაეცა. საშინელი დიაგნოზი დაუსვეს – ცერებრული დამბლა. მშობლები შოკში იყვნენ, რადგან სულ ცოტა ხნის წინ, საშინელი ტრაგედია გადაიტანეს – მათი პირველი შვილი, გოგონა, 1 წლის და 8 თვის ასაკში დიფტერიით გარდაიცვალა. წარმოიდგინეთ, შვილის ავადმყოფობასთან შეგუება როგორ გაუჭირდათ! რაული 26 წელია ტკივილებს უძლებს. მარცხენა ფეხი ისე აქვს გამრუდებული, რომ საერთოდ ვერ შლის. რაულის ხერხემალი ისეა გამრუდებული, რომ დეფორმირებულია ყველა შინაგანი ორგანო. სუნთქვაც კი მტკივნეულია. ტკივილგამაყუჩებლებისა და დამამშვიდებლების გარეშე, არ შეუძლია ცხოვრება! ბიჭი ბავშვობიდან ეტლს არის მიჯაჭვული. ეტლი უწევს ფეხების მაგივრობას, რადგან რამდენიმე ნაბიჯის დამოუკიდებლად გადადგმაც კი არ შეუძლია.

რა საშინელებაა!!! რა საშინელებაა!!! ახალგაზრდა ქალი ზურგის ტკივილებისგან იკრუნჩხება და კედელს თავს ურტყამს. დარეჯანს თანდაყოლილი სქოლიოზი აქვს, თუმცა ბავშვობაში მსუბუქი ფორმით ჰქონდა. დაწყევლილი სიღარიბის გამო ოპერაციის გაკეთება ვერ მოახერხა, წლების სვლასთან ერთად კი მის ცხოვრებაში ნამდვილი ჯოჯოხეთი დაიწყო. დიახ, უკვე მრავალი წელია, დარეჯანი ნამდვილ ჯოჯოხეთში ცხოვრობს და არ არსებობს ადამიანი, ვინც მას მხარში დაუდგება. ბოლო რამდენიმე კვირაა ქალი, სამწუხაროდ, სიკვდილის პირასაა. ძლიერი ტკივილდამაყუჩებლები უკვე აღარ შველის საწყალ ქალს და თვითმკვლელობაზე ფიქრობს. დარეჯანი (47 წლის): „ამ ჯოჯოხეთურ ტკივილებს ვეღარ ვუძლებ. ზოგჯერ მიფიქრია, თოკი ავიღო და თავი ჩამოვიხრჩო, მაგრამ მაშინვე ჩემი საწყალი გოგონა მახსენდება, რომელსაც ჩემ გარდა პატრონი მთელ სამყაროში არავინ ჰყავს. ძალიან მერიდება უცხო ადამიანებისთვის თხოვნა, მაგრამ სასოწარკვეთილი დედა ამასაც ვბედავ. გევედრებით, ადამიანებო, მე თუ მოვკვდები, ჩემს გოგონას ზამთარში თქვენი შვილის გამონაცვალი ერთი წყვილი თბილი ფეხსაცმელი მოუტანეთ. სიცოცხლეშიც უბედური დედა ვარ და სიკვდილის მერეც საფლავში ამოვტრიალდები ჩემი საწყალი გოგონას ცოდვით“.

„ჩერნოვეცკის ფონდის საკონტაქტო ინფორმაცია მეგობარმა მომაწოდა, — გვიამბობს ნელან ჩარჩიანი, მარტოხელა დედა, რომელიც ეტლს არის მიჯაჭვული. — ნომერი ქართული იყო და თავიდან ვიფიქრე: „თუკი ჩემს ქვეყანაში, სომხეთში, ჩემზე არავინ ზრუნავს, უცხო ქვეყანაში მით უმეტეს არავის ვჭირდები“. მაგრამ საღამოს მაინც დავრეკე და ავტომოპასუხეზე დავტოვე შეტყობინება. მეორე დღეს კი ზარი გაისმა საქართველოდან! ეს უბრალოდ წარმოუდგენელია, ღმერთო! ერთ კვირაში კი ჩერნოვეცკის ფონდის თანამშრომლები მესტუმრნენ ერევანში, რომ გადაეღოთ და ყველასთვის ეჩვენებინათ ჩემი ისტორია. სიზმარში მეგონა თავი! საკუთარ ყურებს და თვალებს არ ვუჯერებდი! ყოველთვის, როცა ფონდის წარმომადგენლებს ტელეფონით ვესაუბრები, მადლიერების ცრემლები მომდის, როდესაც ვუყურებ ყველაფერს, რაც ფონდის მეგობრებისგან მივიღე საჩუქრად. თითოეულ თქვენგანს მინდა ვუთხრა „ჯან“, ჩემი სითბო, სიყვარული, პატივისცემა და მადლიერება გავუზიარო!“

„ასეთი რამ როგორ შეიძლება?“ – იფიქრებთ თქვენ. მზია ძამუკაშვილმა ამ კითხვაზე პასუხი კარგად იცის. ის პირველად 9 წლის ასაკში მოკვდა, როცა დაბრმავდა. სამყარო გაუჩინარდა. ბავშვობა დასრულდა და დასრულდა სიცოცხლეც. მზიამ თავისი ოცნებები დამარხა და დაიტირა, მერე კი სხვა ცხოვრებისთვის აღდგა, – მარადიულ წყვდიადში. ცხოვრებას ხელის შეხებით სწავლობდა: სიარულს, კითხვას, ადამიანების ცნობას… სწავლობდა იმას, თუ როგორ არ სდომებოდა დიდი სიხარული… თუმცა ბოროტი დედინაცვალი-ბედი მისთვის სიყვარულის, დედობის სიხარულის და ბედნიერების მიცემას არც კი გეგმავდა.

ერთი წლის წინ, საბედისწერო შემთხვევამ სიცოცხლით სავსე, კეთილშობილი, ახალგაზრდა გიორგი სიცოცხლე-სიკვდილის ზღვარზე დააყენა და საწოლს მიაჯაჭვა.

პატარა ნიკოლოზი ცხარე ცრემლებით ტირის, რადგან მისი მძიმედ ავადმყოფი მამა კლინიკიდან სახლში მხოლოდ იმის გამო წამოიყვანეს, რომ ოჯახი ფულს ვეღარ იხდიდა. ღმერთო, ეს ხომ ნამდვილი უბედურებაა! 2 შვილის მამას, 49 წლის გურამს, ღვიძლის ცეროზი დაუდგინდა. მუცელი მთლიანად წყლით აქვს სავსე და საბრალო კაცს ლოგინში განძრევაც კი არ შეუძლია, არათუ ფეხზე დადგომა და სიარული. უფულობის გამო კლინიკიდან სახლში გამოწერილ კაცს ცხოვრების უსამართლობით გამოწვეული ცრემლები ადგება თვალებზე, მაგრამ ცდილობს, შვილებს არ დაანახოს. 10 წლის ნიკოლოზი და 13 წლის ანდრია მამის საწოლთან არიან და ეფერებიან თავიანთი პატარა ხელებით. საბრალო ბავშვებმა არ იციან, ჯოჯოხეთური ტკივილები როგორ შეუმსუბუქონ მამას. შეხედეთ, როგორ ტირის საბრალო კაცი. ტკივილებს ვეღარ უძლებს, ამ საშინელ ავადმყოფობას ვეღარ უძლებს და, რაც ყველაზე მთავარია, ცხოვრების უსამართლობას ვეღარ უძლებს საბრალო მამა. გურამს სასწრაფოდ ესაჭიროება ღვიძლის გადანერგვა, წინააღმდეგ შემთხვევაში ბავშვები… ღმერთო, როგორი ძნელია ამ სიტყვების თქმა. დიახ… წინააღმდეგ შემთხვევაში პატარა ანგელოზები დაობლდებიან. ბავშვის თვალებზე ცრემლები არ შრება. ნიკოლოზი თავისი ოქროს მედლებით ახარებს მამას. ბავშვს ფეხბურთის ისეთი ნიჭი აქვს, რომ ქართველი ვეტერანი ფეხბურთელები მას დიდ მომავალს უწინასწარმეტყველებენ. ბიჭუნას სწორედ ახლა სჭირდება მამის გვერდით დგომა. ვერაგი სიკვდილი კი მამის წართმევას ცდილობს ძმებისთვის.