მთელი დღის ნაშიმშილარი ბავშვები ძილის წინ პურის ნატეხს ჭამენ. უფრო სწორად, არა, ამას ჭამა არ ჰქვია! ბავშვები წვალობენ, რომ იქნებ ერთი ლუკმა რამენაირად მოაკბიჩონ ამ ხმელ პურს. 6 წლის ემილი და 5 წლის ელენე მრავალშვილიანი შეჭირვებული ოჯახის შვილები არიან. საკმარისია, ერთხელ მაინც ჩახედოთ ბავშვებს თვალებში და მაშინვე მიხვდებით, რომ ისინი მხოლოდ ფორმალურ დახმარებას იღებენ ამ სახელმწიფოსგან, რაც ბავშვების ცხოვრების საშუალო დონესაც კი ვერ უზრუნველყოფს. ზამთრის ყინვაში საბჭოთა კავშირის დროინდელ ტაშტში ბანაობისას ემილი და ელენე გაცივდნენ, ახველებთ და მაღალი სიცხე აქვთ. ბავშვებს ერთი წყვილი თბილი ტანსაცმელიც კი არ აქვთ. ასეთი თხელი მაისურები აცვიათ თებერვლის თვეში. ღმერთო, ეს ხომ საშინელებაა!

11 წლის ნინოსთვის ყოველი ნაბიჯის გადადგმა რთულია და საშინელ ტკივილს აყენებს. ბავშვს ტერფმრუდობა აქვს. სიარულის დროს ფეხები უბრუნდება. საშინლად კოჭლობს და მალე იღლება, ზედმეტი დატვირთვისგან ფეხები უკანკალებს და ეკეცება. ქუსლებზე უჩნდება ნახეთქები, რომლებიც უჩირქდება და სისხლი სდის. ნინო, 11 წლის: „ფეხები და მუხლები ძალიან მტკივა. ვერ აგიხსნით, რა ტკივილია! თითქოს გავარვარებულ ტაფაზე დადიხარ! ტერფები ხშირად მეკრუნჩხება და ერთ ნაბიჯსაც კი ვეღარ ვდგამ. შეხედეთ ჩემს ქუსლებს, დახეთქილი მაქვს, ჩირქი და სისხლი მდის, მაღალი სიცხე მაქვს“. ამ ლამაზ გოგონას რაც შეიძლება მალე თუ არ დავეხმარებით, რომ ფეხებზე ოპერაცია გაიკეთოს, ის შეიძლება სიცოცხლის ბოლომდე ხეიბრად დარჩეს. ოჯახს მკურნალობის საშუალება არ გააჩნია. ფაქტობრივად, სოციალური შემწეობითა და შვილის პენსიით არსებობენ. მეგობრებო, ახლა მათ ძალიან სჭირდებათ ჩვენი თანადგომა!

ხშირი შეტევების დროს ბავშვის კუნთები სიმებივით იჭიმება. მძიმედ დაჭრილი ფრინველის ხმით კივის და ეს ხმა მეზობლებსაც კი ესმით! მერე დარდით შეპყრობილი დედაც კივილს იწყებს! ამ არაადამიანური სულიერი ტკივილის შემხედვარე, შეიძლება გონება დაკარგოთ! ბავშვს ცერებრული დამბლა აქვს დაბადებიდან, ის ვერ ლაპარაკობს, სიარული და, უბრალოდ, საწოლში გადაბრუნებაც კი არ შეუძლია. ბიჭი საშინელი ტკივილით იტანჯება.ბავშვის მდგომარეობის შესამსუბუქებლად აუცილებელია ბათუმში აკვათერაპიის ჩატარება. იოსების მუდმივად დაძაბული კუნთები დუნდება წყალში და ტკივილიც იკლებს. მაგრამ, ჰოი, საშინელებავ – დედას ზედმეტად ერთი თეთრიც კი არ აქვს, საყვარელი შვილი ბათუმში, 50 კილომეტრის მანძილზე ტაქსით რომ წაიყვანს! ოჯახს ჩვენ გარდა, არავის იმედი აქვს, მეგობრებო! ახალგაზრდა ქალი იოსების ჯანმრთელობისთვის მარტო იბრძვის, დაშორებულია მეუღლეს.

გიო (9 წლის): „თავის ტვინში უშველებელი სიმსივნის გამო, დედაჩემი ცალი თვალით დაბრმავდა და საერთოდ ვეღარაფერს ხედავს. ჩემი საბრალო დედიკო…“

გიო: „დედიკო, ნუ ტირი, ყველაფერი კარგად იქნება, შენ ყველაფერს გაუძლებ, შენ ძლიერი ხარ, ჩვენი გულისთვის, კიბოს დაამარცხებ! შენ თუ არა, ვინ იზრუნებს ჩვენზე?

ასმათის ტვინში, ცენტრალურ ნერვთან ორი სიმსივნე არის „ჩამჯდარი“ და ახალგაზრდა ქალის ორგანიზმს ანადგურებს. შენელებული მოქმედების ნაღმია, რომელიც შეიძლება ნებისმიერ წამს აფეთქდეს…

ასმათი (36 წლის): „ბიოფსიის შემდეგ, სასწაულებრივად გადავრჩი. ქირურგებმა თქვეს, რომ სიმსივნე ძნელად მისადგომ ადგილას არის. შეიძლებოდა, ექიმის ერთი შეცდომა,  სიცოცხლის ფასად დამჯდომოდა!“

მძიმედ დაავადებული ქალისთვის რომ მიეხედა, დავითი, ასმათის მეუღლე, იძულებული გახდა, სამსახური დაეტოვებინა. ამჟამად, მისი ხელ-ფეხი ის არის. მას შემდეგ, რაც მის ცოლს დამბლა დაეცა, არ შეუძლია დახმარების გარეშე არც დგომა, არც სიარული.

ლალი, დედა (22 წლის): ძვირფასო, (მიმართავს საბრალო ქალი კორესპონდენტს), გადაეცი, გააგებინე დედებს: გული მიკვდება, როდესაც ვხედავ, ჩემი შვილი, ჩემი სისხლი და ხორცი როგორ იტანჯება! თუ მეცოდინებოდა, რომ ასეთი ოპერაციის გაკეთება შესაძლებელია, საუთარ ფეხებს მივცემდი მას! ერთ ექიმს კი უთქვამს, რომ ასეთი ოპერაციები კეთდება საზღვარგარეთ! თქვენი თანადგომის გარეშე, ანა-მარია ბოლომდე ვერ გაივლის ამ გზას! დახმარების ხელი გაუწოდეთ ამ პატარა გოგოს, დაეხმარეთ, სრულფასოვანი ცხოვრების შანსი რომ ჰქონდეს!

სახლი, სადაც ორსული ქალი, სამ მცირეწლოვან ბავშვთან ერთად ცხოვრობს, სადაცაა ჩამოინგრევა. საბრალო დედას ძილის დროსაც კი არ აქვს მოსვენება, რადგან არ იცის, მეორე დღეს მისი შვილები ისევ საწოლში გაიღვიძებენ, თუ ნანგრევებში… სასოწარკვეთილმა ორსულმა ქალმა ფონდში დარეკა და მორიდებით ითხოვა, იქნებ, მისი და მისი შვილების ამბავი თქვენამდე მოგვეტანა, კეთილო ადამიანებო. ჩვენ პირობა შევასრულეთ. ახლა კი, ჯერი თქვენზეა. ვიჩქაროთ, სანამ დიდი უბედურება დატრიალებულა, თორემ, ამას ვერასდროს ვაპატიებთ საკუთარ თავს.გახსოვდეთ, რომ თქვენ მიერ გაღებული თითოეული ლარი, ოთხი პატარა ანგელოზისთვის თავშესაფრის მიცემას ნიშნავს. უფალი ამ სიკეთეს არასდროს დაგივიწყებთ.

ეს ექვსი წლის ლილიანაა. გოგონა სრულიად ჯანმრთელი დაიბადა. მარტოხელა დედა ხარობდა მისით. მიუხედავად იმისა, რომ ოჯახს უჭირდა, სახლში მაინც ბედნიერება სუფევდა, რადგან ბავშვი ჯანმრთელი იყო. ამ ცხოვრებაში ხომ ყველაზე დიდი სიმდიდრე სწორედ ჯანმრთელობაა. ლილიანას ოთხი წელი რომ შეუსრულდა, გაჭირვების მიუხედავად, დედამ შეძლო მაღაზიაში ტორტის გამოსაცხობად საჭირო ინგრედიენტების ყიდვა. საღამოს კი ბედნიერმა ლილიანამ სანთლები ჩააქრო… დიახ, ბავშვი ბედნიერი შეეგება მის ცხოვრებაში 4 წლის „მობრძანებას“. ვინ წარმოიდგენდა მაშინ, რომ სწორედ ის მეოთხე წელი გახდებოდა დიდი უბედურების მომტანი მათ ოჯახში.

ეს საშინელი ამბავი კი ასე დაიწყო: ერთ დილით ბავშვმა რომ გაიღვიძა, მაღალი სიცხე ჰქონდა, აკანკალებდა, ყელი ეწვოდა და იმდენად სუსტად იყო, რომ ლოგინიდან წამოდგომის ძალაც კი არ ჰქონდა. „ოჰ ეს საშინელი ვირუსი“, — თქვა ბავშვის დედამ და მოგროვებული კაპიკებით წავიდა აფთიაქში. ვინ წარმოიდგენდა მაშინ, რომ ეს „საშინელი ვირუსი“ ჯოჯოხეთად გადაიქცეოდა ბავშვისთვის. ანგელოზივით ლამაზ გოგონას რთულად კონტროლირებადი ეპილეფსია განუვითარდა.

სქოლიოზი ყოველდღე სულ უფრო მეტად აწვება ბავშვის ფილტვებს და ზოგჯერ საერთოდ უკეტავს ჟანგბადს! ტკივილები საბრალო გოგონას არც ძილის, არც ადგომის ან თუნდაც საწოლში გვერდის შეცვლის საშუალებას არ აძლევს!

მარიამის გულმკერდი სულ უფრო მეტად დეფორმირდება დღითი დღე და არავითარი ტკივილგამაყუჩებელი არ უმსუბუქებს ტანჯვას! ერთადერთი ხსნა მისი საზღვარგარეთ წაყვანა არის, რასაც მისი მშობლები მუხლმოდრეკილი გვევედრებიან! მაგრამ შეჭირვებულ ოჯახს ამხელა თანხა საიდან უნდა ჰქონდეს? მეგობრებო, დროს თუ დავკარგავთ, გარდაუვალია მისი სიკვდილი!

ლიკა, დედა (37 წლის): „უკვე 18 წელია, ჩემს გოგონას ვატარებ ხელით და სანამ ცოცხალი ვარ, ასე იქნება! მაგრამ მეც რომ მეწურება ძალა?!“

გოგონა 18 წლისაა! ნებისმიერი გოგონასთვის ცხოვრების საუკეთესო პერიოდი! ხანდახან, მოსვენებას არ მაძლევს იმაზე ფიქრი, რომ ზოგიერთი ჩვენგანი უფლისგან მივიწყებულია. მაგრამ მაშინვე ლოცვას ვიწყებ, რადგან ზუსტად ვიცი, რომ ასე ფიქრი დიდი ცოდვაა! მეგობრებო, მე მჯერა, რომ ეს სწორედ ის შემთხვევაა, როდესაც უფალი ყველას შანსს გვაძლევს, სხვისი გასაჭირი გავიზიაროთ და ეშმაკი დავამარცხოთ!

გოგონა დაბადებიდან მიკროცეფალიით იტანჯება, მისი თავის ქალა არასწორად ჩამოყალიბდა და ტვინის განვითარებისთვის უბრალოდ ადგილი აღარ დარჩა.

გაიცანით, მეგობრებო! თქვენ წინაშეა ძალიან, ძალიან გულკეთილი და ჯერაც ამაყი ქართველი ქალი, 90 წლის ბუცა ბებო! ისეთი სათნო და ტკბილი! თავისი ხანგრძლივი ცხოვრების განმავლობაში უამრავ ადამიანზე ზრუნავდა საქართველოში: რამდენი სიკეთე, რამდენი სულიერი სითბო აქვს გაცემული!.. სანაცვლოდ კი არასოდეს არავისთვის არაფერი უთხოვია!.. ახლა კი მზის ჩასვლას დარდობს, რადგან არ იცის, ხვალ ის მისთვის კვლავაც ამოვა თუ არა. ეს მისთვის ძალიან, ძალიან მნიშვნელოვანია, მით უმეტეს, რომ მისი ოცნებაა, ხორცის წვნიანი მიირთვას… წუხელ ესიზმრა კიდეც!

ბუცა მეორე მსოფლიო ომის დაწყებამდე დაიბადა. გაჭირვების მიუხედავად, გოგონას ლაღი ბავშვობა ჰქონდა. 1935 წელი — ის პერიოდია, როდესაც ადამიანებს არც ტელეფონები, არც პლანშეტები, არც ძვირადღირებული სამოსი ჰქონდათ. სახლში სანთლის შუქზე წიგნებს კითხულობდნენ, ქსოვდნენ, საღამოს კი მეზობლები ერთად იკრიბებოდნენ და გემრიელ კერძებს ამზადებდნენ. დიდი გაჭირვების მიუხედავად, სიყვარული, სითბო და სიკეთე სუფევდა ხალხში. აი, ასეთ სიყვარულში გაიზარდა ბუცა. 

ახალგაზრდა გოგონა ბევრი შვილის ყოლაზე ოცნებობდა. იცით, თავის სიბერე როგორ წარმოედგინა? ღუმელთან დაჯდებოდა, კალთაში ჩაისვამდა ბავშვებს, მოეფერებოდა ქუჩაში სირბილისგან გაწეწილ თმაზე და სულ უფრო და უფრო ჩუმად, ტკბილ ქართულ ზღაპრებს უამბობდა შვილიშვილებს და შვილთაშვილებს… თვალებს რომ დახუჭავდნენ, საწოლში გადაიყვანდა, საბანს დააფარებდა თბილად, შუბლზე აკოცებდა… ყველა შვილიშვილს სათითაოდ დააძინებდა ასე!

თითქმის ერთი საუკუნეა, ბუცა ბებო  ამქვეყნად ცხოვრობს. მაგრამ, სამწუხაროდ, ისე მიაღწია 90 წლის ასაკს, რომ მისი ოცნება ვერ ახდა. მას არც შვილები ჰყავს, არც შვილიშვილები. 

საკმარისია, თუნდაც წამიერად შეხედოთ ბავშვის თვალებს და ჟრუანტელი დაგივლით ტანში. ეს ის გამოხედვაა, რომელიც ძარღვებში სისხლს გაგიყინავთ. ბავშვმა ორი დღის წინ ჭამა საჭმელი ბოლოს. დღეს კი მხოლოდ ერთი ნატეხი პური აქვს ნაჭამი. რძის მაგივრად კი წყალი დალია. ღმერთო, ეს ხომ საშინელებაზე უარესია! სიცივისა და შიმშილისგან დაუძლურებულ ბავშვს ტირილის ძალაც კი აღარ შესწევს.

ღონემიხდილ ბავშვს ფეხზე დგომის ძალაც კი აღარ აქვს და აი, ასე საწყლად ჩამოადო თავი დედიკოს მხარზე და სიმწრის ცრემლებიც დედიკოს გახუნებული ჯემპრით შეიმშრალა. დედის თვალებში კი, შეხედეთ, რამხელა ტკივილია. ამას სულის ტკივილი ჰქვია…

ეს 28 წლის მედეაა. უკვე ორი შვილის დედაა ეს ახალგაზრდა გოგო. უფალმა კი მას ზეციდან მესამე ანგელოზიც გამოუგზავნა. ბავშვი ხომ ღვთის ყველაზე დიდი საჩუქარია.

დაუსრულებელი ტანჯვაა ელზას ცხოვრება. სქოლიოზის მძიმე ფორმით არის დაბადებული. მისი ხერხემალი იმდენად არის გამრუდებული, რომ მუდმივი ტკივილისგან ქალს თვალთ უბნელდება, ფილტვები ეკეტება და თავისუფლად ამოსუნთქვას ვერ ახერხებს.

უზარმაზარი კუზი ძილის, სუნთქვისა და სიარულის საშუალებას არ აძლევს

ელზა (41 წლის): „ამ ტკივილს ვეღარ ვუძლებ. გუშინ თვალი ვერ მოვხუჭე! ღმერთს რა შევცოდე ასეთი, რომ დაბადებიდან ასე ვიტანჯები? ამხელა ტანჯვა რით დავიმსახურე?“

მიუხედავად ხერხემლის ტკივილისა, ელზას ძველ, დანგრეულ ტახტზე სძინავს. მთელი ღამე ტკივილებისგან კვნესის. წამლები არ შველის, ექიმთან წასასვლელი ფული კი არ აქვს. შშმ პირის და დედის პენსია არის მისი ერთადერთი შემოსავალი. მაგრამ ეს თანხა საკმარისი არ არის მკურნალობისთვის.

ელზა: „შეიძლება მოვკვდე, წამალი დროულად თუ არ მივიღე. ვფიქრობ, ჯოჯოხეთში მოხვედრისაც კი არ მეშინია სიკვდილის შემდეგ, რადგან აქ უკვე გამოვცადე!“

ამ საბრალო ქალს დიაბეტიც აქვს. არ აქვს სისხლში შაქრის დონის საზომი ჩხირები, არც მედიკამენტები, არც მათი შეძენის საშუალება. ორიოდე დღის წინ ელზას გული წაუვიდა და კარგა ხანს ვერ მოვიდა გონს. ალბათ, გესმით, ეს რასაც ნიშნავს. ყველაზე დიდი საშინელება მოხდება მაშინ, თუკი ერთხელაც კომაში ჩავარდება და ვეღარასოდეს გაიღვიძებს.

მტკივნეული პროცედურები და მედიკამენტების მიღება ასმიკის ყოველდღიურობაა. მან არც კი იცის, როგორია, როდესაც, უბრალოდ, ტანჯვის გარეშე იღვიძებს და ახალი დღე უხარია ადამიანს. გოგონა რვა წლის არის და დღემდე პამპერსი სჭირდება.

მარინა, დედა (32 წლის): „როდესაც ჩემი გოგონა 7 თვის იყო, შევამჩნიე, რომ მას არც ჯდომა, არც თავის დაჭერა არ შეეძლო. გამოკვლევების შემდეგ შოკში ჩამაგდეს ექიმებმა: ბავშვს ტვინის დაზიანება აღმოაჩნდა. ტვინის ერთი ნახევარსფერო საერთოდ უმოქმედოა სანახევროდ, მეორე კი, ექიმების თქმით, მხოლოდ 20 პროცენტით მუშაობს. ჩემს პატარა ანგელოზს ასეთი საშინელი ბედი რატომ ხვდა წილად?“

გოგონა ვერ დადის, ვერ ლაპარაკობს. ასმიკს დამოუკიდებლად ჭამაც კი არ შეუძლია. ღმერთო, ღმერთო, როგორ იტანჯება ეს პატარა ანგელოზი!

მარინა: „ყოველი კვება ტირილით მთავრდება, რადგან ბავშვს არ შეუძლია მყარი საკვების ჭამა. მე კი ბლენდერი არ მაქვს, რომ წვნიანები და პიურეები მოვუმზადო“.

თითქოს ასმიკის სხეულში მაღალი ძაბვის დენი გადის მუდმივად. ყველა კუნთი დაძაბული აქვს და წამითაც არ შეუძლია ბავშვს მოდუნდება. ეს მას საშინელ ტკივილს აყენებს. გოგონა გამუდმებით კივის და ტირის, მისი გულის გამგმირავი კივილი მთელ სოფელს ესმის.

ინსულტის შემდეგ ტარიელი სრულიად უმწეოა. პარალიზებული ჰქონდა მარჯვენა ხელი, მერე კი ფეხი მოკვეთეს განგრენის გამო. ყოველი დღე სიცოცხლისთვის ბრძოლაა მისთვის, ოჯახისთვის კი – შიში და გაურკვევლობა, ტკივილი იმის გამო, რომ ვერაფრით ეხმარებიან.

ალუნა, ტარიელის მეუღლე (49 წლის): „მე და ჩემი მეუღლე სამ უნარშეზღუდულ შვილს ვზრდით. გოგონები შიდა ქალის წნევით დაიბადნენ და დაზიანებული აქვთ თავის ტვინი. დამოუკიდებლად ვერაფერს აკეთებენ — მე ვუვლი: ვაცმევ, ვაჭმევ, საკუთარი ხელით ვაბანავებ და კბილებს ვუხეხავ. უკვე 17 წელია, ასე გრძელდება. საკუთარი შვილისთვის რას არ გააკეთებს დედა? ადრე მეუღლე მეხმარებოდა, ახლა კი თავად სჭირდება დახმარება. მისმა გულმა შვილების გამო დარდს ვერ გაუძლო“.

ალუნა: „ბავშვებს ტვინში სისხლის მიმოქცევის გასაუმჯობესებელი წამლები სჭირდებათ, უსახსრობის გამო კი წელიწად-ნახევარია წამლებს ვერ ვყიდულობ. ვერ ვიმუშავებ, ჩემი მძიმედ დაავადებული შვილები და მეუღლე ვის დავუტოვო?

საბრალო კაცი დანგრეულ ეტლში ზის მთელი დღე. შეხედეთ, ბორბლებზე საბურავები არ არის, ტარიელი ტკივილისგან ყვირის, ყოველი ბორცვი ტანჯვას აყენებს. მეგობრებო, სპეციალიზებული ეტლი სჭირდება ამ კაცს. მაგრამ მისი ყიდვის საშუალება არ გააჩნია.

რა კოშმარია, ტარიელს უკვე ერთი წელია, მეორე სართულიდან არ შეუძლია ჩასვლა! ბოლოს, როდესაც მას სასწრაფოდ დასჭირდა საავადმყოფოში წასვლა, სახლიდან რომ გაეყვანათ, მაშველების გამოძახება მოუწიათ. წარმოგიდგენიათ?

ღმერთო, ღმერთო, როგორ იტანჯება მერაბის დედა უკვე 12 წელია! მე მისი სულიერი ტკივილის სიტყვებით გამოხატვაც კი გამიჭირდა! მის შვილსაც ოცნება აქვს! თურქეთის ექიმები ჰპირდებიან, რომ შეუმსუბუქებენ მას და მერაბს ტანჯვას!

მერაბი სხვა ბავშვებივით იზრდება და მალე ეზოშიც ვეღარ გაიყვანს, ბავშვები რომ ნახოს და ელაპარაკოს მაინც! მერაბს დამოუკიდებლად ერთი ნაბიჯის გადადგმაც კი არ შეუძლია.

მერაბი (12 წლის): „ფეხები ძალიან მტკივა, ძალიან. წამლები არ მშველის! ჩემს მშობლებს კი ფული არ აქვთ, რომ სამკურნალოდ თურქეთში წამიყვანონ. ასე რომ არ იყოს, დედას არ ვთხოვდი უცხო ადამიანების შეწუხებას! დაგვეხმარეთ მეც და დედასაც! გთხოვთ, დაგვეხმარეთ! ისე ვოცნებობ, რომ ფეხზე დავდგე და მეგობრებთან ერთად ნელ-ნელა სიარული მაინც შევძლო! თორემ მთელი ცხოვრება მომიწევს, მხოლოდ ფანჯრიდან ვუყურო სხვების თამაშს! სიცოცხლე ძალიან მინდა!“

როდესაც დედა ორსულად იყო და მერაბს ელოდებოდა, ექიმებმა თქვეს, რომ ბავშვს ტვინის დაზიანება ჰქონდა და ვერ გადარჩებოდა. მაგრამ ყველა საშინელი პროგნოზის მიუხედავად, ბავშვი გადარჩა და ეს ღვთის სასწაულია!

როდესაც დედა შვილს კარგავს, მისი გულიც კვდება მასთან ერთად! მისი ცხოვრება მთავრდება და მხოლოდ ყოვლისშემძლე ლოცვა აკავებს ამქვეყნად, იმედი იმისა, რომ უფალი დაუბრუნებს მის საყვარელ შვილს და საშუალებას მისცემს, ამჯერად უკვე სამუდამოდ ჩაიკრას გულში!

მრავალი ათასწლეულის განმავლობაში, კაცობრიობამ სიტყვა ვერ მოიფიქრა, რომელიც ზუსტად აღწერდა შვილმკვდარი დედის სულიერ ტკივილს.

73 წლის უზომოდ გულკეთილმა და ღვთისნიერმა მზიამ შვილი დაკარგა, შემდეგ კი – ორი შვილიშვილიც. ნერვიულობის ფონზე კი მსხვილი ნაწლავის კიბო მზაკვრულად მიეპარა საბრალო მოხუც ქალს! უბედურება ხომ მარტო არასდროს მოდის!

ეს 73 წლის მზია ბებოა. ქალს სწორი ნაწლავის სიმსივნე აღმოაჩნდა. აი, ასე აქვს ნაწლავი გარეთ გამოტანილი.

საშინელი ტკივილებით იტანჯება მოხუცი ბებო. ყოველდღე საკუთარი ხელით იმუშავებს და იწმენდს სითხეს, რომელიც ჟონავს ამ ჭრილობიდან. საბრალო ქალს იმის ფულიც კი არ აქვს, ჭრილობის დასამუშავებელი სპეციალური ხსნარი და სტიკერები რომ იყიდოს აფთიაქში. ამიტომ ბებო იძულებულია, ერთჯერადი სტიკერები მრავალჯერ გამოიყენოს. ეს კი ინფექციის შეჭრისა და სეფსისის განვითარების დიდი რისკია.

შეხედეთ ამ საბრალო ძმებს, რამხელა სევდაა მათ კეთილ თვალებში. ბავშვებმა ფონდის კორესპონდენტის, მათთვის უცხო დეიდას, დანახვაზე დაიმორცხვეს, მერე კი მათმა პატარა გულებმა თითქოს იგრძნეს, რომ ეს „უცხო დეიდა“ იმიტომ მივიდა მათ სახლში, რომ ძმების ისტორია მთელი საქართველოსთვის ეამბნა.

აი, ასე იწყება და ასე მთავრდება მერაბიშვილების ოჯახში ყოველი დღე. „სადილად“ მხოლოდ პური და ჩაია. იშვიათად კი წვენიც. ეს მაშინ ხდება, როდესაც საბრალო მამის დღიური შემოსავალი „მაღალია“ — ანუ 15 ლარი, დაახლოებით 5 დოლარი. წარმოიდგინეთ, მეგობრებო, საბრალო კაცი მძიმე ტომრებს ეზიდება, რომ დღის ბოლოს 5 დოლარი აიღოს და შვილებს სახლში პური, ნახევარი კილო მაკარონი და იშვიათად წვენი მიუტანოს ან იაფასიანი კანფეტით გაახაროს ბავშვები.

40 წლის ახალგაზრდა კაცის გული დარდისგან დამძიმებულია. სისხლის შედედების (თრომბის) გამო 2-ჯერ გაიკეთა ფეხზე ოპერაცია. ახლაც ესაჭიროება მედიკამენტები და ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ ყოფნა, მაგრამ გმირი მამა საკუთარი ჯანმრთელობისა და სიცოცხლისთვის ფულს დასახარჯად ვერ იმეტებს და უკანასკნელ კაპიკებს 2 წლის დავითის პამპერსისთვის აგროვებს.

ეს ანგელოზი 6 წლის ნიტაა. როდესაც გოგონა დაიბადა და თვალები პირველად გაახილა, ყველას თვალი მოსჭრა მისი ზღვისფერი თვალების სილამაზემ. მისი დიდრონი თვალები ისევე ლივლივებდნენ, როგორც ზაფხულის ზღვის ტალღები გარიჟრაჟზე. მაგრამ, ჰოი, მუხთალო ცხოვრებავ! ცოტა ხანში თავზარდამცემი ინფორმაცია შეიტყო ბავშვის ოჯახმა.

თვალის ნერვის თანდაყოლილი ატროფია აღმოაჩნდა ბავშვს. მარცხენა თვალში მხედველობა მხოლოდ 0,02%-ია, მარჯვენაში კი – 0,04%. ღმერთო, ღმერთო, ეს ხომ საშინელებაზე უარესია! უფულობის გამო შეჭირვებულმა ოჯახმა ბავშვს ვერც სათანადო მკურნალობა, ვერც ოპერაცია ვერ ჩაუტარა. ეს ანგელოზი გოგონა მდიდარი ოჯახის შვილი რომ ყოფილიყო, ალბათ, მაშინვე საზღვარგარეთის რომელიმე კლინიკაში გადააფრენდნენ. მაგრამ, სამწუხაროდ, ნიტას არ გაუმართლა და მის მშობლებს უჭირთ.

ამ ოჯახს საკუთარი სახლიც კი არ აქვს, სხვის სახლში ცხოვრობენ დროებით. მაგრამ ნიტას ერთ რამეში გაუმართლა – ღირსეული ადამიანები არიან მისი დედ-მამა, პატიოსანი შრომით გამომუშავებული ფულით ჭამენ პურს და შვილებსაც ღირსეულ ადამიანებად ზრდიან. სამწუხაროდ, დღეს უკვე იშვიათია ადამიანის კეთილსინდისიერება. უბედურება ისაა, რომ ნიტა დღის სინათლეზე საერთოდ ვერაფერს ხედავს. მზის შუქზე თვალებიდან ცრემლები სდის და ბავშვს, არათუ რამის დანახვა, თვალების გახელაც კი არ შეუძლია. ეს ხომ ჯოჯოხეთური წამებაა!

ბავშვის საბრალო დედა ყოველ დილით იმ იმედით იღვიძებს, რომ იქნებ, სასწაული მოხდეს და ბავშვის მხედველობა ოდნავ მაინც გაუმჯობესდეს.

პატარა სლავიკი შიმშილისგან ტირის. ბავშვი ისე ბჟირდება, ლამისაა დაიხრჩოს. საკვების საყიდელი ფული არ აქვს საბრალო დედას. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ სანამ სოციალური შემწეობის თანხას არ მიიღებს, მათ სახლში ერთადერთი საკვები ხმელი პური იქნება.

მას შემდეგ, რაც მისმა ქმარმა ოჯახი მიატოვა, დიანა მარტო დარჩა სამი პატარა შვილით. მას კი არც აინტერესებს ბავშვები ცოცხლები არიან თუ არა.

თავად დიანაც დედამ მიატოვა, ახალშობილი ჩააბარა ბავშვთა თავშესაფარში. ამას ხომ მტერსაც არ უსურვებ! მადლობა კეთილ ქალს, რომელმაც იშვილა. მაგრამ რამდენიმე წლის წინ ისიც გარდაიცვალა. ახლა დიანას არავინ ჰყავს ამქვეყნად.

სახლში გათბობა არ არის, ამიტომ ბავშვები ცივდებიან და მუდმივად ავადმყოფობენ. სულ ცოტა ხნის წინ ვასო საავადმყოფოდან გაწერეს, სადაც პნევმონიას მკურნალობდნენ, ახლა კი ისევ გაცივდა ბიჭი. სად უნდა იშოვოს საბრალო დედამ წამლების ფული, როცა სოციალური შემწეობით არსებობს და გადარჩენისთვის იბრძვის თავის პატარა ანგელოზებთან ერთად?!

ლიანასთვის ყოველი დღე სიცოცხლისთვის ბრძოლაა. ყოველი მოძრაობა მას ტკივილს აყენებს – ფიზიკურსაც და მორალურსაც, მაგრამ არ ნებდება. ჯოჯოხეთი მას შემდეგ დაიწყო, რაც ქალმა იგრძნო, რომ რაღაც ბურთულასავით გაუჩნდა მკერდში. გამოკვლევის შედეგებმა შოკში ჩააგდო – ექიმებმა აღმოაჩინეს, რომ მას მეოთხე სტადიის კიბო ჰქონდა…

ლიანა (59 წლის): „არაერთხელ ვიწექი საავადმყოფოში. გამუდმებით მიკეთებდნენ გადასხმებსა და ნემსებს. გარდა ამისა, სეფსისი დამემართა – სისხლის მოწამვლა, მაგრამ სასწაულებრივად გადავურჩი სიკვდილს! მართალია, ერთ-ერთი კლინიკის რეანიმაციაში მკურნალობისთვის ჯერ კიდევ დავალიანება მაქვს დარჩენილი – 700 ლარი. წარმოდგენა არ მაქვს, როგორ უნდა გადავიხადო. გარდა ამისა, მჭირდება საკონტროლო გამოკვლევების ჩატარება, მაგრამ ფული არ მაქვს. 30 წელი ვიმუშავე კინოლოგად, მაგრამ ახლა ძალა აღარ შემწევს, რომ ვიმუშაო. ჩემი ერთადერთი იმედი თქვენი ფონდია და კეთილი ადამიანების თანადგომა“.

ლიანას სხივური თერაპიის ათი კურსი აქვს ჩატარებული. თუმცა სიმსივნე იმდენად აგრესიული აღმოჩნდა, რომ თავსა და ძვლებში გავრცელდა მეტასტაზები.

ლიანას მდგომარეობა დღითი დღე მძიმდება. ყოველი წუთი მნიშვნელოვანია. ქალი ტკივილითა და სისუსტით იტანჯება…

ქალი პრაქტიკულად ვერ დგება საწოლიდან. ძლიერი თავბრუსხვევის გამო, მას დახმარების გარეშე გადაადგილება არ შეუძლია. თითქმის სამი თვეა, ლიანას მზის შუქი არ უნახავს…

ნანული საკუთარი თვალით უყურებდა თავისი 21 წლის შვილის დაკრძალვას. მას შემდეგ ჯოჯოხეთად იქცა საბრალო ქალის ცხოვრება. მუდმივი დარდისა და სტრესის გამო, ინსულტი დაემართა, რომელიც საბედისწერო აღმოჩნდა მისთვის. ის საწოლს არის მიჯაჭვული, განძრევაც კი არ შეუძლია – ენით აუწერელი საშინელებაა, რასაც მტერსაც კი არ უსურვებს ადამიანი.

9 წლის ნიკოლოზი ასე, საკუთარი ხელით აჭმევს საჭმელს ლოგინად ჩავარდნილ ბებოს. საბრალო ბავშვს თავადაც შია, სცივა, მაგრამ პურის უკანასკნელ ლუკმასაც კი ვერ იმეტებს საკუთარი თავისთვის და ბებოს აჭმევს.

წლების წინ საბრალო ქალს ინსულტი დაემართა – დიდი რაოდენობით სისხლი ჩაექცა თავის ტვინში. მთლიანად პარალიზებული ჰქონდა მარცხენა მხარე. 4 წელი ლოგინს იყო მიჯაჭვული, მეტყველებაც უჭირდა. ქალს პამპერსის საყიდელი ფულიც კი არ ჰქონდა. ამ გაუსაძლისმა გაჭირვებამ თითქოს ძალა შეჰმატა ნანული ბებოს და ცოტა ხანში შეძლო ლოგინიდან წამოდგომა. თუმცა დამოუკიდებლად გადაადგილებას მაინც ვერ ახერხებდა. სწორედ იმ დროს, როდესაც საბრალო ქალს იმედის ნაპერწკალი გაუჩნდა, რომ თანდათანობით ისევ შეძლებდა სიარულს, ბოროტად გადაიხარხარა მუხთალმა ცხოვრებამ და ახალი მზაკვრული „გეგმა“ შეადგინა, რათა კიდევ უფრო მეტად გაემწარებინა, ისედაც გამწარებული ქალი.

საბრალო, საბრალო კაცი! დავითი 46 წლისაა, მაგრამ ჩვილივით არის. ის ვერ ლაპარაკობს, ვერ დადის, მხოლოდ იატაკზე ხოხავს და მიათრევს ურჩ ფეხებს. ძლიერი ტკივილის გამო ის მუდმივად ყვირის. საშინელი ეპილეფსიური შეტევები დღეში რამდენჯერმე ემართება, დაზიანებული აქვს თავის ტვინი. ვერც მამას ცნობს, ვერც დედას.

კაცს ინსულტი დაემართა. ის აბსოლუტურად უმწეოა. მისი ხელები და ფეხები კი მისი მშობლები გახდნენ.

ავთანდილი (69 წლის): „მე და ჩემი მეუღლე ახალგაზრდები რომ ვიყავით, ხელით ვატარებდით ჩვენს შვილს. ახლა კი თავადაც გვიჭირს სიარული, სიმძიმეების აწევა აღარ შეგვიძლია. რამე თუ დაგვემართა, ვინ უპატრონებს?“

გულმოკლული მამა ავთანდილი 69 წლისაა და ბადურის დაზიანების გამო მარჯვენა თვალით ვერაფერს ხედავს. მარცხენა თვალზე კი კატარაქტა აქვს. მისი მდგომარეობა დღითი დღე უარესდება. მაგრამ თვალის წვეთებსაც კი ვერ ყიდულობს.

დავითს მუდმივად ესაჭიროება მედიკამენტები, რომლის გარეშეც ვერ იცოცხლებს. მაგრამ შეჭირვებული დედ-მამა მხოლოდ პენსიით ცხოვრობს და სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი წამლების საყიდელი ფული არ გააჩნიათ.

ავთანდილი: „გვჭირდება ნებისმიერი სახის დახმარება, მადლობელი ვიქნებით ყველასი, ვინც ჩვენს გასაჭირს გულთან ახლოს მიიტანს“.

38 წლის ნიკო მთელი თავისი ცხოვრება მუხლჩაუხრელად მუშაობდა. ხელოსანი კაცი პატიოსანი შრომით გამომუშავებულ ფულს მთლიანად ახმარდა თავის შვილებს და ავადმყოფ მოხუც მამას, რომელიც მეორე ჯგუფის შშმ პირია. ერთ ავბედით დღეს კი ნიკოს ცხოვრება თავდაყირა დადგა. საბრალო კაცს გადაადგილების უნარი ნელ-ნელა უქვეითდებოდა, სუნთქვა უძნელდებოდა და ორი ნაბიჯის გადადგმისას გული „ამოვარდნას“ ჰქონდა. გონებადაკარგული კაცი უცხო ადამიანებმა რამდენჯერ მოასულიერეს და სიკვდილს გამოსტაცეს.

ერთ დროს ენერგიული და მშრომელი კაცი დღეს ამ ტახტიდანაც კი ვერ დგება დამოუკიდებლად. ნიკოს გული ორჯერ უფრო დიდი ზომისაა, ვიდრე უნდა იყოს. ალბათ, ხვდებით, ეს სამწუხაროდ რასაც ნიშნავს, ჩვენო ძვირფასო მკითხველო. ფაქტობრივად, „ნაღმია“ საბრალო მამის ორგანიზმში. ვეღარც სუნთქავს. უჰაერობისგან იხრჩობა. უფულობის გამო კი ჟანგბადის აპარატს ვერ ყიდულობს და მისი დაქირავებაც არ შეუძლია ოჯახს.

ნიკოლოზი (38 წლის): „ხელოსნად ვმუშაობდი. ახლა კი საერთოდ ვერაფერს ვაკეთებ. გულის მწვავე უკმარისობის გამო მჭირდება გულის გადანერგვა, რაც დიდ თანხებთან არის დაკავშირებული. კეთილო ადამიანებო, თქვენი იმედი მაქვს. იქნებ, წამლებით მაინც დამეხმაროთ“.

ღმერთო, რა ლამაზი, რა ტკბილი ბიჭია… ნუ დაუშვებ, რომ მოკვდეს! სწორედ ამ წუთებში პატარა დემეტრე სიკვდილს ებრძვის! ამჟამად, ბავშვი თურქეთის ერთ–ერთი კლინიკის რეანიმაციაში იმყოფება, ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატზეა შეერთებული. მისი გადარჩენის ერთადერთი შანსი კი დამოკიდებულია იმაზე, რამდენად გამოეხმაურებიან კეთილი ადამიანები და დაეხმარებიან ბავშვს მისი სიცოცხლის გადასარჩენად აუცილებელ მკურნალობაში.

ნატო, დემეტრეს დედა (31 წლის): „დემეტრე ერთი წლის და 8 თვის არის. სულ სძინავს, ტირილიც არ შეუძლია. ექიმებმა თქვეს, რომ ბავშვის გეგმიურ აცრას მოჰყვა ასეთი გართულება, რაც უიშვიათესი შემთხვევა არის – მილიონი ბავშვიდან მხოლოდ რამდენიმეს აქვს ასეთი რეაქცია. საქართველოში ზუსტი დიაგნოზი ვერ დაუსვეს, ამიტომ ჩვენი შვილი დაუყოვნებლივ თურქეთში წავიყვანეთ. ამ ეტაპზე, ჩვენ ყველა ფინანსური რესურსი ამოვწურეთ, რაც გვქონდა. ჩვენი ერთადერთი იმედი კეთილი ადამიანები არიან, ვინც დაეხმარება ჩვენს ბიჭს“.

აღმოჩნდა, რომ ბიჭუნას ტვინის დაზიანება ჰქონდა. გარდა ამისა, ერთი ფილტვი გაუჩერდა, ამიტომაც სასწრაფოდ შეაერთეს ფილტვების ხელოვნური ვენტილაციის აპარატზე. 

ვერაგმა სიკვდილმა სამუდამოდ წაართვა სალომეს და ლუკას საყვარელი დედიკო. საბრალო ქალი კიბოსთან ბრძოლაში დამარცხდა. დედის გარდაცვალების შემდეგ და-ძმის მოციმციმე თვალები „ჩაქრა“. ამ ანგელოზების სათნო თვალებიდან ღიმილი გაქრა. მათ გულებში კი უკიდეგანო სევდამ დაისადგურა. ბავშვებს სული სტკივათ, სული… მისი მოსარჩენი წამალი კი კაცობრიობამ ჯერ ვერ გამოიგონა და, ალბათ, ვერასდროს ვერაფერი მოარჩენს ამ ტკივილს.

უდედოდ დარჩენილი 11 წლის ლუკა ცდილობს, სახლის საქმეში მიეხმაროს დაიკოს. ზამთრის ყინვაში ბავშვი ეზოს ამ ჯემპრის ამარა ასუფთავებს, რადგან თბილი ტანსაცმელი არ აქვს. დაობლებული ბიჭუნას სხეული კანკალებს სიცივისგან, სამაგიეროდ, მის გულში გიზგიზებს მწველი ცეცხლი. მხოლოდ დაობლებული ბავშვი თუ მიხვდება, დედის დაკარგვით გამოწვეული ტკივილი რაოდენ გაუსაძლისია.

დედის გარდაცვალების შემდეგ, 13 წლის გოგონა თავად უმზადებს სადილს ძამიკოს. სალომე 10 წლის იყო, საყვარელი დედიკოს უსულო ცხედარს რომ უყურებდა. ზრდასრული ადამიანიც კი ვერ უძლებს ასეთ საშინელ „სცენას“. წარმოიდგინეთ, 10 წლის გოგონა, რომელმაც საკუთარი თვალით უყურა, როგორ დაასაფლავეს მისი დედიკო. ღმერთო, ღმერთო, როგორ გაუძლო ამ პატარა ანგელოზის გულმა ამ საშინელებას?

წარმოიდგინეთ, როგორია, როდესაც ძლიერი, ჯანმრთელი მამაკაცი მოულოდნელად კარგავს ძალას, წონაში იკლებს და თვალსა და ხელს შუა სუსტდება. ირაკლი საშინელი თავის ტკივილებით იტანჯებოდა, გონების დაკარგვამდე. გამოკვლევები რომ დასრულდა, საშინელი ამბავი შეიტყო – თავის ტვინის ავთვისებიანი სიმსივნე, მედულობლასტომა აღმოაჩნდა.

ექიმებმა ირაკლის თავიდან უშველებელი სიმსივნე ამოკვეთეს, რომელიც სიცოცხლეს სწოვდა. ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა. რის მერეც მან სხივური თერაპიის 28 კურსს გაუძლო და, როდესაც თითქოს უკან მოიტოვა ყველაზე უარესი, დაავადებისგან დატანჯულ ბიჭს კიდევ ერთი დარტყმა ელოდა წინ! მეტასტაზები ძვლებში გავრცელდა. ახლა ისინი მის ორგანიზმს შიგნიდან ნელ-ნელა ჭამენ! რას ნიშნავს ეს? ანუ კოშმარი დაბრუნდა და თავიდან უნდა დაიწყოს ყველაფერი?

ირაკლი (31 წლის): „არც ჯდომა შემიძლია, არც წოლა. ფეხები, ზურგი, ხერხემალი და მხრები მტკივა! ტკივილი მაგიჟებს! ტკივილგამაყუჩებელი ნემსები მხოლოდ რამდენიმე საათით მშველის, ზოგჯერ კი, იძულებული ვხდები, დღის განმავლობაში ექვსჯერ გავიკეთო. ღამით ვერ ვიძინებ. რამდენ ხანს გავძლებ ასე?

მუდმივი დაძაბულობის გამო ირაკლის მაღალი არტერიული წნევა აქვს. მდგომარეობა დღითი დღე უარესდება.

ბავშვებმა პურითა და წყლით რამდენ ხანს უნდა იარსებონ? ორი წლის ილიასა და ხუთი წლის გიოს დედა ამ საზარელ კითხვას უსვამს საკუთარ თავს. მეგობრებო, ჩვენი ბენეფიციარები ლაგოდეხის რაიონის სოფელ ბაისუბნიდან უკიდურეს გაჭირვებაში ცხოვრობენ, შეიძლება ითქვას, გადარჩენისთვის იბრძვიან. აზა ორ მცირეწლოვან ვაჟს მარტო ზრდის. მამისგან ბავშვები არც მატერიალურ დახმარებას იღებენ და არც სულიერ სითბოს. სოციალური შემწეობა კი საკვების საყიდლად არ ჰყოფნით, ამიტომ მაღაზიიდან პროდუქტების ვალად აღება უწევთ. უკვე 800 ლარი დაგროვდა, რომლის გადახდასაც ვერ ახერხებენ.

აზა, დედა (29 წლის): „გიოს თიაქარი აქვს. ბავშვს მუცლის ქვედა ნაწილში ძლიერი ტკივილი ხშირად აწუხებს, ტირის, მე კი ვერ ვამშვიდებ. ყველაზე ცუდი ის არის, რომ ფული არ მაქვს, ჩემი შვილი ექიმთან წავიყვანო ან წამალი ვუყიდო. არ ვიცი, რა გავაკეთო“.

აზა: „გიო ჩემი მთავარი დამხმარეა, იმის გაფიქრებაც კი მტკივნეულია, რომ ნებისმიერ მომენტში შეიძლება რამე დაემართოს. გთხოვთ, დამეხმარეთ, რომ გამოკვლევები ჩავუტარო“.

უბრალოდ წარმოიდგინეთ, დედა-შვილი რა კოშმარში ცხოვრობენ ახლა. თქვენი დახმარებით, ის შეიძლება მალე დასრულდეს! კეთილ საქმეს ნუ გადადებთ, გიოს ახლავე დაეხმარეთ!

ეს 4 წლის დუდაა. აი, ამ ფრინველებთან ერთად ცხოვრობს ბავშვი სოფელ ვანთასთან გაშენებული ფერმერული მეურნეობის ტერიტორიაზე, ტრიალ მინდორზე, რომლის გარშემოც ტყეა. დიახ, არ მოგესმათ, ბავშვი სწორედ ისეთ ტერიტორიაზე ცხოვრობს, რომელიც ფაქტობრივად, მოწყვეტილია გარესამყაროს, ადამიანების ნაცვლად კი, მხოლოდ ფერმის ფრინველები არიან. უფრო საშინელება კი ის არის, რომ საბრალო ბიჭუნას სიცოცხლეს აქ საფრთხე ემუქრება, რადგან შესაძლოა, გარეული ცხოველები გამოჩნდნენ ტყიდან… დანარჩენს, ალბათ, თავადაც ხვდებით… ამ მიყრუებულ და საშინელ ტერიტორიაზე, ბიჭუნა, მეორე ჯგუფის უნარშეზღუდულ დედასთან ერთად ცხოვრობს. 39 წლის ნინო მარტოხელაა. ის მხოლოდ 16 წლის იყო, საშინელ ავარიაში რომ მოყვა და მას შემდეგ, ქალი ხეიბრად იქცა. ყავარჯნის გარეშე გადაადგილება არ შეუძლია. ფეხებიც დეფორმირებული აქვს და ყავარჯნითაც კი უჭირს ნაბიჯის გადადგმა. ჯანმრთელობის ასეთი რთული მდგომარეობის მქონე ქალი, ბავშვის ერთადერთი პატრონია.

ტყუპებზე ორსულობა გაურთულდა საბრალო დედას, რადგან ჰიდრონეფროზი (თირკმელების დაავადება) აღმოაჩნდა. ახალგაზრდა ქალი ორსულობის მეშვიდე თვეში იყო, როდესაც რთული ოპერაცია ჩაუტარდა და თირკმელში სტენტი ჩაუდგეს. შეჭირვებული ქალი ახალციხიდან თბილისის ერთ-ერთ კლინიკაში წვალებით მოგროვებული თანხით მივიდა. ექიმებმა გააფრთხილეს, რომ თირკმელში ჩადგმული სტენტის გამო, მხოლოდ საკეისრო კვეთით უნდა მომხდარიყო მისი მშობიარობა და არა ფიზიოლოგიურად, რადგან ეს ბავშვების სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველი იყო.

ბავშვების საბრალო დედამ ვერ შეძლო მშობიარობამდე დარჩენილი ხანმოკლე პერიოდი კლინიკაში ექიმების მეთვალყურეობის ქვეშ გაეტარებინა. იცით, რატომ? წყეული უფულობის გამო. ამიტომ იძულებული გახდა, ახალციხეში დაბრუნებულიყო. სწორედ ამის შემდეგ იწყება ჯოჯოხეთი ქალისთვის და საბრალო ტყუპებისთვის.

ახალციხის ერთ-ერთ კლინიკაში ექიმმა გადაწყვიტა, რომ ფიზიოლოგიურად მშობიარობა და ორი ბავშვის გაჩენა შეეძლო ქალს, რომელსაც სტენტი ჰქონდა ჩადგმული თირკმელში. დანარჩენს, ალბათ, თავადაც ხვდებით… დიახ, გართულებული მშობიარობის გამო, ბავშვებს ასფიქსია განუვითარდათ და თავის ტვინი დაუზიანდათ. უპასუხისმგებლო ექიმს კი იმ ღამით მშვიდად ეძინა სახლში. მეორე დღეს კი პრეტენზიები გამოთქვა დედის მიმართ: „რა გატირებს, შენი შვილები ავადმყოფები დაიბადნენ, ასეთი ბავშვები რაში გჭირდებაო?“ დიახ, სწორედ ამ სიტყვების წარმოთქმა გაბედა გამწარებულ დედასთან ექიმმა. იმ ექიმმა, რომელიც ბავშვების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეზე პასუხისმგებელი არის.

გადარჩენისთვის ბრძოლაა ქრისტინესა და მისი პატარა გოგონას, ლილეს ყოველი დღე! დღეს თქვენი თანადგომა ძალიან სჭირდებათ! დედას კიბო აქვს: ტოქსიკური ჩიყვი ავთვისებიან სიმსივნეში გადაიზარდა, მაგრამ მათ არ აქვთ გამოკვლევებისა და მკურნალობისთვის საჭირო თანხა, ერთი თეთრიც კი!

კიბოსთან ბრძოლის ნებისმიერი ისტორია ადამიანის სულიერი სიმტკიცისა და სიცოცხლის სურვილის, დიდი შინაგანი რწმენის ისტორიაა. იმის რწმენისა, რომ კეთილი ადამიანები სიკვდილისთვის არ გაგიმეტებენ!

ქრისტინე (39 წლის): „საშინელი, გაუსაძლისი ტკივილებით ვიტანჯები. ხშირად არის მომენტები, როდესაც თვითმკვლელობაზე ვფიქრობ, იმდენად მიჭირს. მერე კი მახსენდება, რომ დედა ვარ და ჩემი შვილისთვის უნდა ვიცოცხლო! მას არავინ ჰყავს ჩემ გარდა! მე რომ აღარ ვიქნები, ლილეს ვინ უპატრონებს?! გერმანიაში ვცხოვრობდით ლტოლვილთა სტატუსით. დეპორტაციის შემდეგ აღარაფერი დაგვრჩა: არც საცხოვრებელი, არც ფული, არც საბუთები. ჩემი შვილის პასპორტი აეროპორტში დაიკარგა. საქართველოში რომ დავბრუნდით, მე და ჩემს პატარას ქუჩაში ცხოვრება მოგვიწია რამდენიმე დღე. სასტუმროს ფული არ გვქონდა, ამიტომ 24-საათიანი ბანკომატების გვერდით გვეძინა. ეს ყველაზე რთული გამოცდა იყო!“

მეუღლესთან განქორწინების შემდეგ, სოფიკო მარტო ზრდის სამ შვილს, ჭერის შესაკეთებლად საჭირო თანხას ვერ აგროვებს! ბავშვები სოციალური შემწეობით არსებობენ, რაც საკვების საყიდლადაც კი არ კმარა. კეთილო ადამიანებო, მათი ერთადერთი იმედი თქვენ ხართ!

სოფიკო, 44 წლის (დედა): „არც კი ვიცი, რაზე ვიდარდო პირველ რიგში: სახლი რომ ინგრევა, თუ იმაზე, რომ სუსტი ჯანმრთელობა აქვთ ბავშვებს? სახურავი რომ არ შევაკეთდეს, ჩემი შვილები უსახლკაროდ დარჩებიან. მაგრამ, მათ ჯანმრთელობას თუ არ მივხედე სერიოზულად და დაემართებათ  რამე, ეს სახლი რაში მჭირდება?“

მთელი დღის ნაშიმშილარი ბავშვები ძილის წინ პურის ნატეხს ჭამენ. უფრო სწორად, არა, ამას ჭამა არ ჰქვია! ბავშვები წვალობენ, რომ იქნებ ერთი ლუკმა რამენაირად მოაკბიჩონ ამ ხმელ პურს. 6 წლის ემილი და 5 წლის ელენე მრავალშვილიანი შეჭირვებული ოჯახის შვილები არიან. საკმარისია, ერთხელ მაინც ჩახედოთ ბავშვებს თვალებში და მაშინვე მიხვდებით, რომ ისინი მხოლოდ ფორმალურ დახმარებას იღებენ ამ სახელმწიფოსგან, რაც ბავშვების ცხოვრების საშუალო დონესაც კი ვერ უზრუნველყოფს. ზამთრის ყინვაში საბჭოთა კავშირის დროინდელ ტაშტში ბანაობისას ემილი და ელენე გაცივდნენ, ახველებთ და მაღალი სიცხე აქვთ. ბავშვებს ერთი წყვილი თბილი ტანსაცმელიც კი არ აქვთ. ასეთი თხელი მაისურები აცვიათ თებერვლის თვეში. ღმერთო, ეს ხომ საშინელებაა!

11 წლის ნინოსთვის ყოველი ნაბიჯის გადადგმა რთულია და საშინელ ტკივილს აყენებს. ბავშვს ტერფმრუდობა აქვს. სიარულის დროს ფეხები უბრუნდება. საშინლად კოჭლობს და მალე იღლება, ზედმეტი დატვირთვისგან ფეხები უკანკალებს და ეკეცება. ქუსლებზე უჩნდება ნახეთქები, რომლებიც უჩირქდება და სისხლი სდის. ნინო, 11 წლის: „ფეხები და მუხლები ძალიან მტკივა. ვერ აგიხსნით, რა ტკივილია! თითქოს გავარვარებულ ტაფაზე დადიხარ! ტერფები ხშირად მეკრუნჩხება და ერთ ნაბიჯსაც კი ვეღარ ვდგამ. შეხედეთ ჩემს ქუსლებს, დახეთქილი მაქვს, ჩირქი და სისხლი მდის, მაღალი სიცხე მაქვს“. ამ ლამაზ გოგონას რაც შეიძლება მალე თუ არ დავეხმარებით, რომ ფეხებზე ოპერაცია გაიკეთოს, ის შეიძლება სიცოცხლის ბოლომდე ხეიბრად დარჩეს. ოჯახს მკურნალობის საშუალება არ გააჩნია. ფაქტობრივად, სოციალური შემწეობითა და შვილის პენსიით არსებობენ. მეგობრებო, ახლა მათ ძალიან სჭირდებათ ჩვენი თანადგომა!

ხშირი შეტევების დროს ბავშვის კუნთები სიმებივით იჭიმება. მძიმედ დაჭრილი ფრინველის ხმით კივის და ეს ხმა მეზობლებსაც კი ესმით! მერე დარდით შეპყრობილი დედაც კივილს იწყებს! ამ არაადამიანური სულიერი ტკივილის შემხედვარე, შეიძლება გონება დაკარგოთ! ბავშვს ცერებრული დამბლა აქვს დაბადებიდან, ის ვერ ლაპარაკობს, სიარული და, უბრალოდ, საწოლში გადაბრუნებაც კი არ შეუძლია. ბიჭი საშინელი ტკივილით იტანჯება.ბავშვის მდგომარეობის შესამსუბუქებლად აუცილებელია ბათუმში აკვათერაპიის ჩატარება. იოსების მუდმივად დაძაბული კუნთები დუნდება წყალში და ტკივილიც იკლებს. მაგრამ, ჰოი, საშინელებავ – დედას ზედმეტად ერთი თეთრიც კი არ აქვს, საყვარელი შვილი ბათუმში, 50 კილომეტრის მანძილზე ტაქსით რომ წაიყვანს! ოჯახს ჩვენ გარდა, არავის იმედი აქვს, მეგობრებო! ახალგაზრდა ქალი იოსების ჯანმრთელობისთვის მარტო იბრძვის, დაშორებულია მეუღლეს.